سیستم چند لایه پوشاک کوهنوردی

• لایه اول:

این پوشاک شامل پیراهن، شلوار، دستکش، کلاه وحتی جوراب می‏شود پوشاک این گروه درتماس مستقیم با بدن و پوست بوده و وظیفه انتقال رطوبت ناشی از تعرق ازپوست به بیرون لباس (یا لایه های بعدی) رابرعهده دارند، تا بدن تاجای ممکن خشک بماند. درمدلهای فنی و گران قیمت‏تر، خاصیت ضدباکتری وضد میکروبی نیز به این لباسهای اضافه شده تا از بروز بیماری، به خصوص بیماری‏های پوستی جلوگیری کند، چراکه ممکن است دریک برنامه صعود به ارتفاعات، امکان استحمام برای کوهنورد درمدت طولانی فراهم نگردد. ازنکات اصلی پوشاک این لایه، جذب بودن یا همان استرچ بودن آنهاست. ضروری است همه پوشاک این لایه، از کلاه تا دستکش، مانند لباس غواصی جذب بدن شما باشد، تا به شما آزادی عمل و راحتی درکار را بدهد. همچنین درتماس نزدیک‏تر با سطح پوست رطوبت بدن را سریع‏تر گرفته و آن را خشک نگه دارد. اگردقت کرده باشید اکثر لباسهای لایه اول کوهنوردی به رنگ مشکی یا رنگی تیره است. دلیل آن این است که هرچه رنگ لباس تیره تر باشد خاصیت محافظت از اشعه ماورای بنفش یعنی همانSPF لباس بیشتر می شود وبدن شما بیشتر محافظت خواهد شد. اگرچه معمولا روی این لایه ما از لایه های دوم ویا سوم نیز استفاده می‏کنیم، اما بسیار پیش می آید که دریک برنامه زمستانی به دلیل تابش مستقیم آفتاب روی سطوح پر برف ودرخشان، حتی با اندکی فعالیت، روز گرم وپر حرارتی را تجربه می‏کنیم وتنها چیزی که برتن داریم لایه‏ اول است؛ دراین حالت از آسمان توسط خورشید و از زمین توسط انعکاس اشعه برفها درمعرض آسیبهای شدید اشعه ماورای بنفش هستیم به خصوص که در ارتفاعات شدت این اشعه نیز به خاطرغلظت کم هوا بیشتر است و اینجاست که رنگ مشکی وخاصیت ضد اشعه بودن لباس ارزش خود رابه خوبی نشان می دهد
پیراهن وشلوار لایه اول، در دو مدل زمستانی وتابستانی تولید می‏شوند. در نوع تابستانی که فوق العاده سبک است خاصیت گرمایی درنظر گرفته نشده، بلکه تبادل هوا بیرون و داخل لباس لحاظ شده تا بدن خنک مانده و دریک فعالیت گرم تابستانی کوهنورد دچار گرمازدگی نشود. پیراهن وشلوار لایه اول زمستانی که غالباً سنگین‏تر هستند، ازنوع پشم مصنوعی بوده که بدن را درحینفعالیت گرم نگه می‏دارند وتا حدودی نیز درمقابل نفوذ باد مقاوم هستند. معمولا کارخانه های تولید کننده، نوع تابستانی یا زمستانی آن را درتوضیحات مشخص می‏کنند.

•لایه میانی:
این پوشاک را بر روی پوشاک لایه اول می‏پوشند و هدف آن گرم نگه داشتن بدن است؛ از این رو به آن لایه گرمایی (insulation) نیز می‏گویند. لایه میانی ممکن است یک یا چند لباس از جنس پشم مصنوعی یا پوشاکی از جنسالیاف مصنوعی و یا پر باشد. پوشاک گرمایی از جنس پشم مصنوعی برای گرم نگه داشتن بدن حین فعالیت در یک روز بسیار سرد یا یک فعالیت بسیار سبک است . به این معنا که گرم نگه داشتن بدن شما منوط به انجام فعالیت است آنگاه این لباس گرما را کمتر از دست داده و شما احساس تعادل می کنید اما اگر برای دقایقی متوقف شوید رفته رفته احساس سرما به شما باز می گردد. از این رو به این پوشاک لایه فعال یا Active layer می‏گویند، یعنی پوشاک در زمان فعالیت. از پوشاک جنس الیاف یا پر، جهت حفظ دما و گرم نگه داشتن بدن در زمانی که فعالیتی ندارید استفاده می‏شود، مثل توقف‏های طولانی‏تر داخل چادر و استراحتگاه. در واقع عمدتاً هرجا پوشاک به عنوان لایه میانی یا layer Middle دسته بندی شد، منظور همان Active Layer است و هرجا پوشاک به عنوان Insulation بیان شد، منظور پوشاک پر یا الیاف است. پس این نکته را در نظر داشته باشید اگر چند دست هم پوشاک میانی پشم مصنوعی بپوشید و در یک شب زمستان داخل چادر بروید پس از مدتی حتما با احساس سرمای زیاد مجبور به تحرک می شوید تا خود را گرم کنید. اگر قصد شب مانی در یک برنامه زمستانی را دارید کلید استراحت راحت در چادر به لحاظ پوشاک، استفاده از کت پر و جوراب پر است. به خصوص هنگام خواب بهترین پوش کفش دو پوش نیز راحتی و گرمای یک جفت جوراب پر را به شما نمی دهد.

• لایه بیرونی:
این لایه آخرین لباسی است که می‏پوشیم و در معرض فضای آزاد قرار می‏گیرد. بنابراین این پوشاک می‏بایست علاوه بر ضدباد وضدآب بودن، بتواند رطوبت یا همان بخار آبی که از لایه اول به میانی و سپس به آن رسیده را نیز به بیرون انتقال دهد تا چرخه خشک ماندن بدن با چرخه خشک ماندن لباسها کامل شود. به عمل انتقال بخار آب از لباس به بیرون اصطلاحاً «تنفس» می‏گویند. گتر، شلوار و کاپشن این لایه از پوشاک واجب برنامه‏های زمستانی، حتی یک روزه است. شلوار و کاپشن این لایه در انواع یک‏ لایه، دولایه و سه‏ لایه تولید می شود که بسته به نوع برنامه و سایر پوشاک لایه اول و دوم انتخاب می‏شود. لایه بیرونی خود با دو دسته‏بندی جداگانه معرفی میشود: یکی لایه نرم (Soft shell) و یکی لایه سخت (Hard shell). لایه نرم، پوشاکی از جنس پشم مصنوعی اما بسیار مقاوم در برابر باد و رطوبت است و در مقابل لایه سخت پوشاکی از جنس نوعی پلاستیک است، که به پارچه چسبانده یا اصطلاحاٌ لمینیت شده، که قابلیت تنفس بالایی دارد و ضدباد و آب است. لایه نرم خاصیت گرمایی بالایی دارد و می‏تواند کار لایه میانی را هم انجام دهد، یعنی می‏توانید لایه میانی را حذف کنید و با دولایه، یعنی لایه اول و بر روی آن لایه نرم بیرونی، یک برنامه در هوای سرد انجام دهید و از سبکی، گرمی و تنفس بالای پوشاک خود لذت ببرید. اما این پوشاک ضد آب و باد نیست بلکه صرفاً در برابر باد و آب مقاوم است، یعنی اینکه به راحتی خیس نمی‏شود و آب جذب نمی‏کند و درصد بالایی از نفوذ باد نیز جلوگیری می‏کند، پس فقط برای هوایی بدون بارندگی یا بارش خفیف مناسب هستند . لیکن برای شرایط بسیار سخت به لحاظ بارندگی یا فعالیت طولانی در بارش مناسب نیست.